آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی تفسیر القرآن دراسه تحلیلیه أدبیه

پایان نامه
چکیده

موضوع هذه الرساله هو «آراء العلماء فی المجاز القرآنی و أثرها فی التفسیر: دراسه تحلیلیه أدبیه»، المسوغات التی دفعتنی إلی إنتخاب هذا الموضوع هی کالآتی: أولاً: کثره الآیات القرآنیه التی تحمل فی طیّاتها معانی مجازیه شغلت عقول کثیرٍ من الأدباء واللغویین والمفسرین والأصولیین و غیرهم، فأطالوا الوقوف عندها محاولین کشف معانیها الخافیه وراء ألفاظها، و استجلاء مافیها من مفاهیم راقیه، و استکناه ما توول إلیه هذه الألفاظ من حقائق فکریه أصیله، مستعینین فی تحقیق ذلک باسالیب البلاغهِ لدراسه ابعاد الصور البیانیه فی القرآن و فی مقدمتها صور المجاز والاستعاره. ثانیاً: المسوغ الآخر الذی دفعنی إلی الإهتمام بهذا الموضوع هو اختلاف بعض علماء المسلمین و تضارب آرائهم فی مسأله وقوع المجاز فی القرآن الکریم، أو عدم وقوعه. اشکالیه البحث: تتبلور البحث من خلال طرح التساولات التالیه: السوال الأول ـــ أیُّ المسلکین کان موفقاً، و أکثر دقه فی التوصل الی مراد الله فی تفسیر الآیات التی تضمنت ألفاظها معانی مجازیهً، و فی التوصل الی المقاصد الصحیحه التی رمت الیها تلک الآیات؟هل هو المسلک الظاهری، ام هو المسلک البیانی؟ السوال الثانی ـــ ما هی الآثار التی ترکها ـــ هولاء ـــ المفسرون فی التفسیر فی ضوء المسلکین؟ خاصه فی تفسیر الآیات التی تخبر عن نسبه الحوادث والجهات، أو نسبه الصفات الحسیه لله(عزوجل)؟أو التی یوهم ظاهرها مخالفه العقل؟ أو التی تحمل فی طیّاتها صوراً رائعه من صور المجاز والتشبیه الاستعاری؟ یفترض الباحث فی هذه الرساله ما یلی: 1ـــ ان المجاز فن عریق، استعملته العرب فی کلامها و فنون بیانها، و هو من مفاخر کلامها، و دلیل فصاحتها و رأس بلاغتها. و قد وقع الکثیر من فنون المجاز و الإستعاره فی القرآن الکریم بأعلی درجاتها و أتمّها. فهو من اسرار بلاغه القران الکریم و اعجازه البیانی. 2ـــ ان هناک اختلاف بین الفسرین فیما یرتبط بإثبات المجاز أو نفیه فی التفسیر. و هذا الاختلاف بحد ذاته ترک آثاراً سلبیه لا یُحمَدُ عقباها فی التفسیر، منها: التشبیه والتجسیم، أو تفسیر القر آن تفسیراً لفظیاً خالیاً من الوان التأثیر النفسی. و قد توصل الباحث خلال مراحل الدراسه الی اثبات صحه جمیع فرضیات البحث.

منابع مشابه

دراسه فی استخدام الاشتغال فی القرآن الکریم

یعتبر أسلوب الاشتغال -بوصفه باب من أبواب النحو- أحد الأسالیب البیانیه الذی استعمل فی القرآن الکریم، وهو یعنی أن یتقدّم اسم ثم یذکر عامل عمل فی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو فی اسم مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم أو عمل فی اسم متبوع لتابع مضاف إلی ضمیر ذلک الاسم المقدم. أحکام الاشتغال کثیره مع أن هذا الأسلوب استعمل فی القرآن 43 مره، وقد اتفق علی کون هذا الأسلوب اشتغالاً فی سبعه، ولا توجد نماذج لأکثر وجو...

متن کامل

دراسه تحلیلیه إحصائیه فی النظائر اللغویه فی تفسیر مجمع البیان «الترادف والتباین والاشتراک»

الملخص إنّ البحث فی النظائر اللغویه من أهمّ العلوم التفسیریه التی یکاد یستحیل الاستغناء عنه فهماً للقرآن الکریم تعود سابقتها إلی صدر الإسلام وتناوله علماء بحثاً ودراسه سبقوا الطبرسی، أو جاؤوا بعده کما أنّه أحصیِت فیه الوجوه عدداً إلی القرن التاسع لمؤلّفات طبعت فیها. وأمّا المجمع مع توسّعه فیه فإنّه لم یستوف حقّه من هذا البحث فدراستنا هذه انطوت علی النظائر المستخدمه فی المجمع مع أشکالها ومفاهیمها المختلفه ا...

متن کامل

دراسه آراء الفراء النحویه فی کتابه معانی القرآن ومقارنتها بآرا

فراء یکی از عالمان بزرگ مکتب کوفی است. مکتب کوفه یکی از مکتبهای نحوی است که اصطلاحات جدیدی را در نحو وضع نموده است. معانی القرآن یکی از مهم ترین تألیفات فراء می باشد که کتابی تفسیری به شمار می آید وفراء آراء نحوی خود را ضمن این تفسیر ارزشمند بیان کرده است.دراین پایان نامه سعی شده است تا نظرات فراء وسایر علماء نحوی معاصر با او، پیرامون محدوده ای از قرآن جمع آوری ومقایسه گردیده وبعضی از اصطلاحات ...

15 صفحه اول

دراسه تحلیلیه فی شرح حسینیات العلامه الربیعی

یُعدُّ الرّثاءُ الحسینی مِن أهمِّ الأغراض الشعریه القدیمه و أصدقها ، بَل أصدق ضروب الآداب الإنسانیه علی الإطلاق و أکثرها صلهً بالنّفس البشریّهِ و إلتصاقاً بالوجدان الإنسانی ، و هو مِن أکثر أغراضِ الشّعر إستمراریهً و بقاءً ، فلهذا و بسبب الصّلهِ الوطیده بین موضوع الرّثاء و النّفس البشریّهِ ، قلّما نجدُ شاعراً و هو لا ینظمُ شعراً فی الرّثاء ، و لکن هناک بعضُ الشّعراء قد برَعوا فی غرضِ المراثی ، و ما هذا إلا بسبب القدرهِ الذاتیهِ و ا...

15 صفحه اول

الحـال فی العـربیه والفـارسیه؛ دراسه تحلیلیه تقابلیه

ما ایرانیان به زبان عربی به عنوان زبانی بیگانه نمی نگریم، بلکه آن را زبان دین و فرهنگ اسلامی خود دانسته، بمنظور حفظ دین و فرهنگ اصیل و درخشانمان آن را فرا می گیریم؛ چرا که حفظ دین و فرهنگ بدون صیانت از زبانی که همچون ظرفی آن دو را در بر گرفته است، امکان پذیر نمی باشد. مقایسه میان قواعد این دو زبان، در امر یادگیری و آموزش آنها نقش بسزایی دارد؛ چرا که در شناخت هر چه بهتر ظرافت ها و ظرفیت های ادب...

15 صفحه اول

دراسه التضاد ودورها فی تفسیر القرآن الکریم (معتمده علی تفسیر التبیان للشیخ الطوسی والمیزان للعلامه الطباطبائی)

إنّ الخطوه الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقه هی معرفه معانی الألفاظ الموجوده فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعدده المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل معنیان متضادان خاصه فی الآیات القرآنیه، علینا أن نطلع علی رؤیه الم...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023